Veel fouten in NPO-Pointer-“journalistiek”

Peter Keizer van KRO-NCRV Programma Pointer heeft interesse in RES in Beeld. Hij liet onze afbeeldingen door experts beoordelen. Wat blijkt: Die experts hebben geen opmerkingen bij de hoogte van de gemonteerde windturbines in onze films. Sommige zijn een tikje te laag of te ver weg, anderen een tikje te hoog of te dichtbij. Maar dat wisten we al een tijd, alleen Pointer nog niet.

Natuurlijk is de kritiek op onze afbeeldingen al lang bekend en behandeld. Het voordeel is dus dat we daar niet veel tijd aan hoeven te besteden. Onze afbeeldingen zijn impressies van mogelijke windturbines. De locaties staan in overheidsdocumenten.

Projectleider Willem Joustra van RES in Beeld correspondeerde enige tijd met Keizer en hieronder alvast een factcheck naar aanleiding van die correspondentie.

Factcheck 1:

Bewering: “Wij hebben vijf van die afbeeldingen laten controleren door experts van Windplanner, de makers van de software die u gebruikt om die afbeeldingen te maken.“

Dat is niet waar. Wij gebruiken die software niet. Die is veel te duur voor ons. De kostbare software zal het vast nauwkeuriger doen. Ons budget in de afgelopen twee jaar is waarschijnlijk kleiner dan de hoeveelheid belastinggeld die één uitzending van Pointer kost. Wij moeten het hebben van een helaas bescheiden aantal donateurs. Onze grassroots-methodes zijn te vinden op de site en voor iedereen na te doen. In dit stuk worden onze methodes vergeleken.

In de uitzending worden maar 4 afbeeldingen uit die controle over. Op de vijfde (Alphen a/d Rijn) was namelijk niks aan te merken. Pointer laat expres na die afbeelding te tonen.

Conclusie: De bewering is onjuist

Factcheck 2:

“Tegen de NOS heeft u eerder in een interview gezegd dat de afbeeldingen niet altijd kloppen. Waarom gaat u er dan mee door?”

De vraag is incompleet en sturend. Het gaat om wat precies bedoeld wordt met “de afbeeldingen”. Er zijn afbeeldingen die we zelf laten maken, en er zijn afbeeldingen die we krijgen van mensen die zelf impressies hebben gemaakt. Dat die laatste groep niet altijd klopt is juist. Dat zegt de projectleider ook in het journaal. Van wat we zelf maken hebben we een transparante methode waar we ook van weten dat de methode niet de precisie heeft die je met dure software kan bereiken. We werken dus binnen foutmarges, en dat doet die software ook.

In het Journaal zei de projectleider dat onze afbeeldingen binnen redelijke tolerantiegrenzen correct zijn. Vervolgens zegt hij dat we van afbeeldingen die we van anderen krijgen, op locaties die niet kunnen, en dus niet kloppen, aangeven dat ze niet realistisch zijn. Oordeel zelf.

Conclusie: De bewering is onjuist

Visualisatie windturbines aan het Amterdam-Rijnkanaal in gemeente Wijk bij Duurstede.  Plaats en hoogte onbetwist door pointer.

Factcheck 3:

Bewering: In een e-mail stelt Pointer over RES in Beeld: De windturbines worden structureel te groot afgebeeld of op verkeerde plekken gezet.

Pointer zegt: “structureel te groot afgebeeld”, maar geeft daar geen bewijs voor. Pointer gebruikte deze methode: “Wij hebben vijf van die afbeeldingen laten controleren door experts van Windplanner”.

Vijf. Dat is erg weinig, dat zegt niet zoveel over de honderden afbeeldingen die op RES in Beeld staan. De 5 zijn afkomstig uit maar 3 gemeenten.
Het voorbeeld dat Pointer gebruikt van gemeente Alphen aan de Rijn heeft geen te grote windturbines, en alle turbines staan op mogelijke zoeklocaties volgens overheidsdocumentatie.

In plaats van de meest recente 100 beelden te onderzoeken heeft Pointer een selectie gemaakt van slechts 2 gemeenten om de hoogte in twijfel te trekken. Dat is geen bewijs voor “structureel te groot”. Ook hier zijn de locaties te vinden als zoeklocaties voor windturbines in overheidsdocumentatie. Van  de speciaal door Pointer geselecteerde gemeente Wijk bij Duurstede laat Pointer afbeeldingen doelbewust weg. Het zijn afbeeldingen van een zoeklocatie aan het Amsterdam-Rijnkanaal waar de experts van Pointer geen kritiek op de afgebeelde hoogte noch de lokatie hebben.
Er is RES in Beeld geen gelegenheid gegeven om met de door Pointer benoemde experts te overleggen over methodiek en afwijking en de daarbij te gebruiken tolerantiegrenzen.

In het artikel en de uitzending wordt “structureel” weggelaten. Omdat dat niet bewezen is met een paar cherry-picked plaatjes.

Conclusie: onjuist

Nog een paar visualisaties van plekken die kloppen en hoogtes die kloppen:

De foto hieronder is van hoe Heinoord echt geworden is. Vergelijk met onze oude afbeeldingen van vóór ze er stonden. Heel aardig gelukt al zeggen we het zelf.

Je kan zelfs zeggen dat we ze wat te klein hebben gevisualiseerd. Vooral die wat verder weg staan.

Factcheck 4:

Bewering: In een door Pointer opgenomen telefoongesprek zegt Pointer dat de projectleider medeoprichter van Clintel is. Hij geeft toe dat hij het heeft uit een foutief AD-artikel, niet uit het KVK-register.

De oprichters van Clintel zijn emeritus hoogleraar geofysica Guus Berkhout en wetenschapsjournalist Marcel Crok.

Conclusie: onjuist

Twee jaar geleden maakte Pointer ook een uitzending over Clintel, waarin Marcel Crok en Guus Berkhout te zien waren. De teneur was dat het netwerk van Clintel zou bestaan uit amateurs en dat we betaald zouden worden door de olie-industrie. De reacties van Clintel destijds kunt u hier en hier nalezen. Onze ervaring met dit programma is helaas dat het narratief van de uitzending al vast staat tegen de tijd dat contact wordt gezocht met Clintel of in dit geval RES in Beeld. Aangezien je als geïnterviewde ook geen inspraak hebt welk fragment uit het interview gebruikt wordt en het programma het in dit geval ook niet accepteerde dat Joustra zelf het volledige interview ook mocht opnemen, heeft RES in Beeld besloten om niet mee te werken aan een interview. Dus onze voorspelling voor de uitzending is deze: RES in Beeld maakt verkeerde plaatjes en Clintel wordt betaald door de olie-industrie. Laten we zondag kijken of we er ver naast zitten. Fascinerend dat dit soort bashing betaald wordt uit publieke middelen. Zou Ongehoord Nederland eens moeten proberen.

Pointer was niet bereikbaar voor commentaar.